Hygiëne

1. Was je handen vaak en goed met zeep! Steeds je handen wassen want het virus kan op je handen zitten nadat je iets hebt aangeraakt. Was je handen niet alleen met water maar ook met zeep want het virus wordt door zeep aangetast en vervolgens door het water weggewassen. Was tussen je vingers, bovenop je handen, onder je nagels. Heb je je neus gesnoten? Handen wassen. Kom je van buiten? Handen wassen. Bij alles wat je doet, meteen je handen wassen.
2. Raak je neus, ogen en mond niet aan zonder eerst je handen te wassen. Het virus komt je lichaam binnen via je neus, ogen en mond. Als je het virus op je handen hebt en daarmee je gezicht aanraakt, raak je besmet.
3. Als je hoest of niest, doe dat in een papieren tissue die je daarna meteen weggooit in een ton met deksel. Of gebruik een grote zakdoek die je direct in een emmer met zeepwater zet. Zorg ervoor dat je genoeg zakdoeken hebt. Je kan ze zelf maken met een oude T-shirt of beddenlaken. Als je geen tissue of zakdoek bij je hebt, nies of hoest dan in de binnenkant van je elleboog zodat je geen druppeltjes (met het virus erin) verspreidt.
4. Ontsmet je huis en de dingen die je van buiten je huis naar binnen brengt, vooral plastic zakken en boodschappen uit de winkel waar zoveel mensen die dingen hebben aangeraakt. Je kan ze ontsmetten met huishoudelijke ontsmettingsmiddelen zoals chloor, pine oil en dettol, of alcohol van minstens 70% (bijv. in palm en in hand sanitizers). Een scheutje chloor in een bekken met water is genoeg om te gebruiken bij het ontsmetten van voorwerpen zoals je telefoon, tafel en stoelen, de keuken en verpakking van spullen uit de winkel.

Afstand houden

5. Houd afstand van anderen, ten minste 2 meter van elkaar, want het virus wordt via mini-druppeltjes uit de neus en mond van iemand verspreid, bijvoorbeeld als die persoon hoest, niest of gewoon op je ademt vanaf een korte afstand. Sommige mensen worden helemaal niet ziek terwijl ze wel besmet zijn en dragen het virus over. Houd dus afstand want je weet niet wie het virus heeft.
6. Geef niemand een hand. Komt er iemand bij jou, geef dan niet een hand, maar groet en praat op een afstand. Want je kan op die manier het virus krijgen of geven.
7. Ga niet onnodig op straat of naar de winkel of bij anderen op bezoek. En kom met niet meer dan 10 mensen bij elkaar. Een regel van de overheid is dat maximaal 10 mensen bij elkaar mogen zijn die 2-meter afstand van elkaar staan of zitten. Deze regel geldt ook voor de kerk.
8. Ga niet buiten het dorp en ontvang geen bezoekers van buiten. Zo helpt iedereen om te voorkómen dat er een uitbraak plaatsvindt in het dorp. Als er boodschappen van buiten het dorp nodig zijn, laat dat centraal gaan via één of enkele personen die boodschappen gaan doen en afleveren. Die personen moeten nóg voorzichtiger zijn bij contact met anderen want zij zijn dan het meest in contact met de buitenwereld en mogelijke besmette personen. Ontsmet de boodschappen nadat je ze hebt ontvangen en was je handen grondig met water en zeep. De boodschappers moeten bij terugkomst in het dorp meteen goed baden en hun kleren wassen. En ook dagelijks hun temperatuur (laten) meten.

Grensgebieden

9. Voor de grensgebieden geldt de overheidsmaatregel dat alle grenzen gesloten zijn. Dat wil zeggen dat niemand uit Guyana, Frans-Guyana of Brazilië op bezoek kan komen in Suriname, ook familieleden niet. En omgekeerd mogen wij ook niet op bezoek bij familie in die landen. In Guyana, Frans-Guyana en Brazilië zijn er veel gevallen van COVID-19 waaronder ook inheemsen en als we elkaar gaan bezoeken, kan het virus op die manier in onze gemeenschappen komen.

Versterk je weerstand

10. Eet en drink gezond om je weerstand te versterken. Eet zoveel mogelijk vers voedsel. Bewezen is dat de traditionele voeding van inheemsen heel erg gezond is, eet dus vers vlees en vis, vruchten, noten, cassavebrood, peprewatra. Drink sappen van bosvruchten zoals awara, kumbu en podosiri. Gebruik niet te veel suiker, want dat is niet goed voor je.
11. Gebruik traditionele medicinale planten om je lichaam te verschonen en je immuunsysteem te versterken.
12. Blijf bewegen want door te bewegen wordt je lichaam sterker en maak je je longen ook sterker.
13. Beperk alcohol gebruik en roken want ze verlagen je weerstand en verzwakken je nieren, lever en longen.

Goede zorg

14. Als je verschijnselen hebt waarvan je denkt dat het door de coronagriep kan komen, blijf onmiddellijk uit de buurt van anderen, dus ook uit de buurt van jouw huisgenoten. Want dan kan je anderen besmetten en wordt de situatie voor iedereen nog erger. Bel in zo’n geval naar BOG (nummer 178) of naar de plaatselijke broeder/zuster, en vraag om advies. Ga NIET naar de poli want dan kan je anderen besmetten. En gebruik zoveel mogelijk een (zelfgemaakt) mondkapje; of bindt een grote zakdoek stevig rond je mond en neus wanneer anderen in de buurt zijn.
15. Vroeger was het zo dat alles werd gedeeld in het dorp. Niemand was alleen. En al moeten we gepaste afstand houden van minstens 2-meter, we moeten wel voor elkaar blijven zorgen. Doe boodschappen voor elkaar. Breng voedingsmiddelen voor mensen die het nodig hebben. Maar houd ook rekening dat je anderen kan besmetten, vooral bij oudjes en zieke mensen. Zorg ervoor dat je steeds eerst je handen wast als je iets voor ze doet en ook de boodschappen ontsmet door de verpakking te wassen. Houdt ook kinderen op een afstand van zieke mensen en oudjes. Neem notitie van mensen; bel ze, app ze (je hoeft niet bij ze te gaan als het niet echt dringend nodig is).
16. Als je je zorgen maakt over de situatie, hou dit dan niet voor je. Praat er met iemand over, deel je zorgen. Praat met het dorpshoofd, of met een basja. Als er niemand is in het dorp met wie je kan praten, of als je vragen hebt waar je geen antwoord op krijgt, bel of stuur een bericht naar de medewerkers van Bureau VIDS. Wij staan klaar om je te helpen.

Loreen Jubitana: 8517429
Sandra Arichero-Jeffrey: 8714429
Pauline France: 8516435
Mandy Misika: 8765915

Je kan ook bellen met de noodnummers van het COVID-19 crisisteam:
Bel het NCCR op 144
Bel het BOG op 178
Of SMS/WhatsApp het BOG op 8836643

Het nieuws over coronavirus in Suriname kunt u volgen op de website: https://covid-19.sr/

Al deze adviezen staan op een folder die u kunt downloaden Informatiefolder COVID-19_april2020