Traditionele voeding, gezelligheid, handicraft en educatie waren de ingrediënten van het inheems culinair festival “Lokono khotong/Kari’na tuma” op 9 augustus, de Dag van de Inheemsen. Met dit inheems culinair festival, waar uitsluitend inheemse voeding en dranken te verkrijgen waren, beoogde VIDS de bewustwording te vergroten onder dorpelingen en het bredere publiek over hoe gezond en gevarieerd de traditionele voeding is. Om dit te ondersteunen werden ook twee workshops gehouden over gezonde traditionele leefstijl en medicinale planten. 

Het inheems culinair festival werd gehouden in Pierrekondre-Kumbasi, in district Para. De dag werd geopend door het dorpsbestuur met een gebed en plengoffer bij de vlaggenmast en het zingen van het volkslied. Theo Jubithana, voorzitter van de VIDS, las daarna een krachtige speech voor. Hij benadrukte hierin het belang van traditionele voeding voor de cultuur en het welzijn van de inheemse gemeenschappen, en zei dat de voeding volledig natuurlijk is, en duurzaam geproduceerd, zonder ‘moderne’ toevoegingen als pesticiden, conserveringsmiddelen of genetische modificatie. Het is gezond en vers en heeft de inheemsen eeuwenlang voorzien.

Inheemse voedselsystemen en voedselzekerheid staan tegenwoordig onder druk in veel dorpen, nu de bossen en wateren steeds vaker worden verstoord en vernield of vervuild. Jagers en vissers moeten verder gaan om iets te vangen, en bosproducten zijn minder te vinden. De VIDS voorzitter benadrukte het belang van wettelijk erkende grondenrechten voor de inheemsen om aan deze tendens een einde te maken.

Hij wees ook op de soms negatieve invloed van de westerse (geld-)economie en levensstijl, die haar intrede heeft gedaan in veel dorpen. In sommige gevallen begint het de traditionele manier van planten en eten te vervangen. Terwijl de gezonde traditionele gewassen en producten worden verkocht voor cash, kopen inheemse families voedsel dat minder gezond is en boordevol suiker zit, waaronder softdrinks. De mate van chronische ziekten in de dorpen, zoals suikerziekte (dat vroeger niet voorkwam) neemt alarmerend snel toe. De VIDS wil deze negatieve trend tegengaan door inheemse voeding te promoten, initiatieven te ondersteunen, en te waarschuwen voor de risico’s van afnemende traditionele kennis en gebruik. 

Na deze officiële opening werd de foodcourt geopend en konden bezoekers zich tegoed doen aan de verschillende versbereide gerechten, en genieten van de zang- en danskunsten van de Lokono culturele groep ‘Kodoro’ uit Cassipora. Vijf gemeenschappen, namelijk Pierrekondre-Kumbasi, Cassipora, Matta, Philippusdorp en Galibi verkochten uitsluitend typische gerechten zoals atjupo (pepre watra) met vlees of vis, beleto (dik cassavebrood), cassave in bananenblad, wild vlees, vis en krab. Ook watermeloen, ananas, fruitsappen en alcoholische dranken zoals kashiri, en beltjiri waren volop te krijgen evenals natuurlijke thee, kruiden en traditionele medicijnen. Handwerkers verkochten sieraden, aardewerk, en vlechtwerk.  De bezoekers uit de stad en de verschillende dorpen aten samen in de foodcourt en hadden het gezellig.

Bezoekers konden ook deelnemen aan twee gratis workshops: eentje over gezonde traditionele leefstijl, en eentje over traditionele geneeswijzen en medicinale planten. De eerste workshop “Gezonde Traditionele Leefstijl: Drin’ dresi wakti siki” werd verzorgd door dr. Marthelise Eersel en dr. Kloof. Zij vertelden over het toenemend aantal gevallen van chronische ziekten, met name diabetes en hoge bloeddruk bij inheemsen in de kuststreek door de veranderende voedingspatronen. Door gezond te eten, en vooral de gezonde traditionele voeding waar geen vetten en slechte suikers in zitten, gecombineerd met veel beweging, kunnen deze ziekten voorkomen worden.

De tweede workshop “Traditionele geneeskunde in Suriname: Van kwasibita tot product development”, werd verzorgd door professor Dennis Mans. Hij vertelde over het belang van medicinale planten voor de gezondheid van de mens, en over de economische waarde die deze planten hebben voor Suriname en de gemeenschappen die deze traditionele kennis hebben. Beide workshops die goed werden bezocht, maakten veel discussie los en gaven het publiek stof tot nadenken. Het zijn duidelijk thema’s die terugkerende aandacht verdienen.

Na de afsluiting van de dag zei Loreen Jubitana, directeur van Bureau VIDS: “Ik ben heel tevreden. Alles ging goed, de mensen hebben zich goed vermaakt. Het was een succes”. Ook de deelnemers waren enthousiast en enkele dorpen hebben zich al gemeld met interesse om het volgende inheems culinair festival te organiseren.