9 augustus 2019

Pierrekondre, district Para

Geachte aanwezigen,

Het is voor mij een groot genoegen u vandaag toe te spreken, op deze Nationale Dag der Inheemsen en Internationale Dag der Inheemse Volken.  Allereerst willen we de hele Surinaamse samenleving en in het bijzonder de inheemse gemeenschap feliciteren met deze dag.  Tegelijkertijd feliciteren we een ieder met de herdenking van de Javaanse Immigratie die ook vandaag herdacht wordt.

Als VIDS hebben we gemeend om dit jaar speciale aandacht te besteden aan een belangrijk aspect van onze cultuur, namelijk ons traditioneel eten!  Eten is in alle culturen een enorm belangrijk aspect.  Het is allereerst een voorwaarde voor het bestaan van een mens en van een volk.  Zonder eten gaan we dood, en daarom is het nodig dat we verzekerd zijn van gezond eten.  Dat staat bekend als “voedselzekerheid”.  En ons traditioneel eten is supergezond, zoals u straks ook van de deskundigen zult horen.  Het is gewoon natuurlijk, letterlijk deel van de natuur, zonder allerlei moderne toevoegingen, chemicaliën of genetische manipulatie.

Wij als inheemsen, in de dorpen, zijn voor ons eten voor een groot deel afhankelijk van onze natuurlijke omgeving, van onze natuur en onze bossen.  We leven letterlijk van het bos.  Het is onze supermarkt, wordt wel eens gezegd, hoewel dat ook niet zo een goede vergelijking is, want bij ons gaat het niet om kopen en verkopen van klaargemaakt eten zoals in een supermarkt.  We hebben een heel andere relatie met onze natuur; het is op een heel ander niveau dan alleen maar kopen en betalen.  Bij ons gaat het om diepe culturele, spirituele en historische relaties.  Onze relatie met de natuur is veel meer dan alleen maar “eten gaan halen in het bos”.  Daarom behandelen we de natuur ook met veel respect; het geeft ons leven en houdt ons in stand, letterlijk.

Deze situatie is aan het veranderen in veel dorpen, want overal gebruiken we steeds meer geld, en we kopen ook steeds meer voedingsmiddelen in plaats van zelf te verbouwen of te gaan zoeken in het bos.  Dat heeft allerlei redenen.  We zijn tegenwoordig verplicht om geld te hebben, vooral vanwege onze kinderen die naar school moeten.  We moeten betalen voor vervoer, communicatie, sommige dorpen ook voor water en elektriciteit.  Kortom, we moeten meedoen met de moderne ontwikkelingen en dat brengt met zich mee dat we betaald werk zoeken.

Tegelijkertijd krijgen we echter geen gelijke kansen om mee te doen met die moderne ontwikkeling.  Het onderwijs in het binnenland is op een lager niveau; onze kinderen kunnen hooguit tot de lagere school in hun eigen dorp blijven en daarna moeten ze al op jonge leeftijd naar de stad, zonder ouderlijke begeleiding en sociale controle, met alle problemen van dien.  In het binnenland is er nauwelijks werkgelegenheid.  Ook worden onze rechten als inheemse volken en dorpen niet erkend, waardoor we steeds in angst leven over gronduitgifte en concessies in onze woon- en leefgebieden, en soms zelfs verhinderd worden om te planten en jagen in ons eigen gebied.  Onze natuur wordt vervuild en vernietigd buiten onze schuld om, het wild trekt weg en de vissen gaan dood.  Klimaatverandering, die ook wordt veroorzaakt door die zogenaamde moderne ontwikkeling, treft ons als natuurmensen het hardst, juist omdat we van de natuur afhankelijk zijn en omdat onze natuur het doelwit is van de moderne mensen en bedrijven die steeds meer en meer willen weghalen uit de natuur.

Vandaar dat wij als VIDS, als traditioneel gezag der inheemse volken in Suriname, steeds weer, bij alles dat we doen, benadrukken dat de wettelijke erkenning van onze rechten zo belangrijk is.  Onze grondenrechten, ons recht op onze traditionele cultuur, op onze natuurlijke hulpbronnen, op een schoon milieu, op ontwikkeling naar ons eigen inzicht, maar ook ons recht op onze traditionele kennis.  Onze traditionele kennis hebben we opgebouwd over de loop van eeuwen, door mondelinge overdracht, door uitproberen in de loop van vele jaren.  Het is een speciaal soort kennis die door geen enkele individuele wetenschapper ooit geproduceerd zou kunnen worden.  De rechten over deze rechten zijn dan ook niet van één persoon maar van het gehele volk of gemeenschap gezamenlijk, het zijn dus ook collectieve rechten, net zoals onze grondenrechten en andere rechten als inheemse volken.

We zijn daarom tevreden dat er een gezamenlijk proces op gang is gebracht om onze grondenrechten en andere collectieve rechten in de Surinaamse wetgeving op te nemen.  We doen mee aan dit proces, bekend als het Stappenplan, en we hopen dat er in september van dit jaar reeds tastbare producten uit komen.  Het gaat daarbij om wetsvoorstellen over grondenrechten, wettelijke erkenning van het traditioneel gezag en ons zelfbestuur, demarcatie van onze grondgebieden en ook over traditionele kennis, van zowel inheemse volken als andere tribale volken, de Marrons.  De voorstellen zullen worden ingediend bij de Nationale Assemblee om daar verder te bediscussiëren en tot wet te verheffen.  En zoals we al vaker hebben gezegd, al het bij de beraadslagingen blijken welke politieke partijen het serieus nemen met het wettelijk erkennen van onze rechten, zoals die internationaal allang erkend zijn en waarvoor Suriname al vaker veroordeeld is door het OAS Hof voor Mensenrechten.

Geachte aanwezigen, met deze toch wel serieuze noot wil ik u nogmaals feliciteren met deze dag en een zeer smakelijke en aangename Dag der Inheemsen toewensen!